تعیین کارایی مصرف آب و عملکرد گیاه سویا تحت تنش های مختلف آبی و شوری و ارزیابی مدل aquacrop

منابع آب شیرین در جهان و بخصوص در کشور ایران محدود و آ سیب¬پذیر بوده و دارای ارزش اقتصادی ویژه همراه با اثرات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی است. از طرفی رشد سریع نیازها به گونه ای است که لزوم توجه عمیق به امر برنامه¬ریزی صحیح و مدیریت بهره¬برداری از منابع آب را هرروز بیش ازپیش مشخص می¬کند. هدف این پژوهش، بررسی تأثیر توأم تنش شوری ناشی از اختلاط آب دریای خزر با آب معمولی و سطح آبیاری بر عملکرد سویا و واسنجی مدل aquacrop تحت تنش¬های شوری و آبی اعمال شده برای گیاه سویا در اقلیم استان گلستان است. تحقیق حاضر در قالب طرح آزمایشی به صورت فاکتوریل کامل تصادفی و بر پایه¬ی طرح کرت¬های خردشده با 3 تکرار و 27 تیمار در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. تیمارهای اعمال شده شامل 75 درصد (i1)، 100 درصد (i2) و 125 درصد i3) (نیاز آبیاری و 3 تیمار فرعی شوری (آبیاری با آب معمول (شاهد) (s1)، شوری(ds )/m5 (شوری حد آستانه قابل تحمل توسط سویا) (s2) و (ds )/m8 (بیش ازحد آستانه ( s3)) با 3 تکرار در هر تیمار در کرت¬های با ابعاد 3×3 انجام ¬شد. نتایج نشان داد تأثیر شوری بر وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیوماس، وزن خشک بوته و وزن تر بوته در سطح اختلاف یک درصد اثر معنی داری داشت. تأثیر سطح آبیاری بر ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیوماس و وزن تر در سطح اختلاف یک درصد اثر معنی داری داشت. همچنین بعد از کالیبراسیون مدل aquacrop برای گیاه سویا در منطقه گرگان، صحت سنجی مدل مذکور نشان داد که ضریب هبستگی بین عملکرد دانه و عملکرد بیوماس به ترتیب 99/0 و 98/0 بوده است که نشان دهنده دقت مناسب مدل است. از نتایج این تحقیق می¬توان در شبیه سازی عملکرد و اجزای عملکرد سویا تحت تنش شوری و سطح آبیاری در مدل aquacrop استفاده کرد.